Ο Ελευθεροτεκτονισµός είναι ένα σύστηµα που έλκει το συµβολισµό του από ποικίλες πηγές και παραδόσεις. Οι Τέκτονες ιστορικοί χωρίς περιστροφές αποδέχονται φιλοσοφικές και συµβολικές διασυνδέσεις µεταξύ των Ελευθέρων Τεκτόνων και των Επαγγελµατιών Οικοδόµων των καθεδρικών ναών, των Ναϊτών ιπποτών , της ερµητικής παράδοσης, των αλχηµιστών και των καβαλιστών, αλλά η σύνδεση µεταξύ Ελευθεροτεκτονισµού και των διαφόρων Γνωστικών Σχολών αγνοείται συχνά, ακόµα κι αν είναι ίσως η πιο εµφανής. Ο Γνωστικισµός είναι ένα σύστηµα σκέψης που αναπτύχθηκε αρχικά στον αρχαίο κόσµο και που το ασπάστηκαν φιλόσοφοι όπως ο Πυθαγόρας. Αυτό το φιλοσοφικό σύστηµα αργότερα συνέβαλε στην ανάπτυξη του πρώιµου χριστιανισµού, όπου ένας χριστιανός θα µπορούσε µε την «Γνώση» να επιτύχει την άµεση επίγνωση του θείου. Η «Γνώση» σηµαίνει την θεία γνώση που θα µπορούσε να επιτευχθεί µέσω της µελέτης της φύσης, της προσωπικής µύησης, και της θείας αποκάλυψης. Μυητικές σχολές ιδρύθηκαν από τους Γνωστικούς προκειµένου να συµβάλουν στη µελέτη και την µύηση, και για να επιτύχουν την µέθεξη στην σοφία .
Η τάση αυτή για µέθεξη στη σοφία είναι ο έρωτας για την σοφία, η φιλότητα που οδηγεί στην σοφία. Αυτή είναι η φιλοσοφία , το δηµιούργηµα του ελληνικού πνεύµατος της αρχαιότητας . Ο όρος «φιλοσοφία» είναι και αυτός δηµιούργηµα των αρχαίων Ελλήνων διανοουµένων, εκείνων που πρώτοι ασχολήθηκαν µε την θεραπεία της φιλοσοφίας και έλαβαν πρώτοι το υπέρλαµπρο τίτλο του φιλοσόφου, οι Προσωκρατικοί, ο Πυθαγόρας κλπ. Μάλιστα θεωρείται ότι την πατρότητα του όρου «φιλοσοφία» την έχει ο Πυθαγόρας, του οποίου η σχολή αναγνωρίζεται από κάποιους ιστορικούς ερευνητές ότι συνδέεται µε µια αρχαία µορφή Γνωστικισµού. Ο Γνωστικισµός ερεύνησε και παρουσίασε την σύνδεση µεταξύ Θεού και φύσης, και η συµβολή του για την διαµόρφωση των καλουµένων εσωτερικών επιστηµών, όπως της αλχηµεία και της ιερά γεωµετρία , υπήρξε µεγάλη και καθοριστική. Κάποιοι ερευνητές θεωρούν τον Γνωστικισµό ως την προµετωπίδα διαφόρων φιλοσοφικών σχολών της αρχαιότητας που απετέλεσαν την ιδεολογική βάση του Ερµητισµού.
Είναι αληθές ότι ο Γνωστικισµός συνέβαλε αποτελεσµατικά στην διαµόρφωση του
Ερµητισµού και διαµόρφωσε πολλές από τις θεµελιώδεις αρχές του. Η επιρροή του Γνωστικισµού στον Ερµητισµό και στα άλλα αποκρυφιστικά κινήµατα της ύστερης αρχαιότητας είχε σαν αποτέλεσµα την διείσδυσή του και σε κάποια χριστιανικά ρεύµατα της πρώιµης εποχής του χριστιανισµού και από εκεί την είσοδό του πρώτα στο Βυζάντιο και µέσω αυτού στην ∆ύση όπου επηρέασε διάφορα αποκρυφιστικά και φιλοσοφικά κινήµατα, µεταξύ των οποίων και τον Τεκτονισµός. Αυτή ακριβώς την επιρροή θα προσπαθήσουµε τα ανιχνεύσουµε και να περιγράψουµε στην συνέχεια.
Ο Γνωστικισµός αναφέρονται συχνά στους µυητικούς βαθµούς του Σκωτικού Τεκτονικού ∆όγµατος, και µπορούµε να πούµε ότι υπεισέρχεται και στα άλλα τεκτονικά δόγµατα, µολονότι αναφέρεται σπάνια από αυτά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο Γνωστικισµός θεωρείται ως µια µορφή θρησκεία και επειδή ο Ελευθεροτεκτονισµός δέχεται στις τάξεις του ανθρώπους από όλες τις θρησκείες, τα δόγµατα , και τις οµολογίες, είναι σηµαντικό γι’ αυτόν να µην κάνει το λάθος να δώσει την εντύπωση ότι ο ίδιος είναι είδος γνωστικής θρησκείας. Πάντως ιδέες που συνδέονται µε τον Γνωστικισµό µπορούν να βρεθούν σε πολλές θρησκείες, και υπό αυτή την άποψη µπορεί να υποστηρίξουµε ότι είναι ο Γνωστικισµός περισσότερο µια εσωτερική µορφή φιλοσοφίας που ενώνει τους ανθρώπους των διαφόρων θρησκειών και πολιτισµών παρά ότι ο ίδιος είναι θρησκεία, όπως υποστηρίζουν κάποιοι ερευνητές.
Η πραγµατικότητα όµως είναι ότι ο Γνωστικισµός έχει αναπτύξει µια επιρροή πάνω σε όλες σχεδόν όλες τις θρησκευτικές φιλοσοφίες που άνθησαν µεταξύ της Αιγύπτου και του Θιβέτ. Βεβαίως οι διάφορες σχολές του Γνωστικισµού ποικίλλουν στις λεπτοµέρειες, αλλά το βασικό δόγµα είναι στην ουσία το ίδιο. Ο Γνωστικός φιλόσοφος Μάνης σχολιάζοντας την καθολικότητα του βασικού δόγµατος του Γνωστικισµού είπε: « Η ελπίδα µου θα πάει στη δύση και στην ανατολή. Και θα ακούσουν τη φωνή της διδασκαλίας του σε όλες τις γλώσσες και θα την διδάξουν σε όλες τις πόλεις. Η Γνώση ξεπερνά σε αυτό το σηµείο όλες τις θρησκείες, γιατί αυτές ιδρύθηκαν σε µεµονωµένες θέσεις και σε µεµονωµένες πόλεις. Η Γνώση ανατέλλει σε όλες τις πόλεις και το µήνυµά του φθάνει σε κάθε έδαφος.»
Είναι λοιπόν πολύ σηµαντικό να ερευνήσουµε µερικές από τις ιδέες του
Γνωστικισµού και να δούµε κατά πόσο αφορούν αυτές και τον Ελευθεροτεκτονισµό. Πολλοί µελετητές θεωρούν ότι ο Γνωστικισµός είναι µια µορφή δυϊσµού στην οποία υπάρχει ο Θεός του Φωτός και ο Θεός του Σκότους που µάχονται για τις ψυχές των ανθρώπων. Αυτή η άποψη είναι , κατά την γνώµη του γράφοντος, µια υπεραπλούστευση της πραγµατικότητας και προέρχεται από τις αντιγνωστικές πολεµικές των διαφόρων χριστιανικών οµολογιών. Ακόµη πρέπει να λάβουµε υπ όψη µας ότι η αντιγνωστική αυτή πολεµική διαµορφώθηκε από την αντιµετώπιση εκ µέρους της Εκκλησίας µιας συγκεκριµένης γνωστικής σχολής, των Καθαρών, και πριν να γίνει προσιτή η γνωστική φιλολογία στην έκταση που την γνωρίζουµε σήµερα. Μια σωστότερη άποψη για τον Γνωστικισµό είναι αυτή που τον παρουσιάζει ως παραδεχόµενο την ύπαρξη ενός µόνο Θεού, ο οποίος εκδηλώνεται µε δύο αντίθετες µορφές. Αυτές οι δύο αντίθετες µορφές εκδήλωσης του γνωστικού θείου µπορούν να χαρακτηριστούν ως πνεύµα και ύλη, φως και σκότος , αιγιώτης και αµαρτία , αλλά πάντα µε µια τελική υπεροχή της θετικής µορφής εκδήλωσης τουθείου. Ο Γνωστικισµός θεωρεί ότι ο κόσµος του πνεύµατος αοράτως κατευθύνει τον κόσµο της ύλης προς την κατεύθυνση της ανύψωσής του και της τελειοποίησης του, ειδικά δε τα έχοντα συνείδηση όντα τα βοηθάει να γίνουν πνευµατικότερα. Η κατανόηση των νόµων του Θεού του πνεύµατος θα µπορούσε να µας βοηθήσει για να έρθουµε σε µια βελτιωµένη κατάσταση κατανόησης του θείου και του έργου του. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι η Γνώση. Θεωρείτε από τις Γνωστικές σχολές ότι αυτή η θεία γνώση ήταν απαραίτητη για τη σωτηρία της ανθρωπότητας και αντιπροσωπεύεται από το φως. Μετά από όλα αυτά µπορούµε να πούµε ότι η Γνώση είναι κάτι παρόµοιο µε την «Αποκάλυψη» και τον «Φωτισµό» ή την «Νιρβάνα». Η αναζήτηση της τελειοποίησης ( σωτηρίας ) της ψυχής θεωρήθηκε από το περισσότερους Γνωστικούς ότι µπορεί να πραγµατοποιηθεί µέσα από αλλεπάλληλες µετενσαρκώσεις, και εποµένως η µάχη µεταξύ των δύο Θεών ( της υπεραπλουστευτικής θεωρίας ) για την ανθρώπινη ψυχή είναι µια συµβολική µεταφορά της µάχης µεταξύ της άγνοιας και της επίγνωσης του Θεού. Η κατοχή της Γνώσης είναι η πραγµατική ζωή σε αντιδιαστολή µε την άγνοια που είναι ο θάνατος. Ο άνθρωπος της γνώσης πρέπει να απελευθερωθεί από την παραίσθηση της ύλης και το σκοτάδι του υλικού κόσµου να ενωθεί µε το θείο φως του Θεού, να αναστηθεί περνώντας από την άγνοια στην Γνώση. Η ανάσταση αυτή µέσω της Γνώσης του Θεού δεν απαιτεί την επέµβαση ενός ιερέα ως µεσάζοντα για την αποκάλυψη του Θεού.
Οι Γνωστική θέσπισαν µια σειρά «ενάρξεων» ή µυήσεων που βοηθούν στην ανάπτυξη της συνείδησης και που οδηγούν στη Γνώση. Αυτές οι «ενάρξεις» συνδέθηκαν συµβολικά µε τα στάδια ανάπτυξης της ψυχής µέσα από τη µετάβαση της από αυτήν την ζωή στο θάνατο και πριν από τη νέα ενσάρκωση της. Σε αυτό το µεσοδιάστηµα µέσα στο οποίο συντελείται η τελειοποίηση της ψυχής αντιστοιχούν τα µυητικά ξεκινήµατα του Γνωστικισµού ( ενάρξεις ), τα οποία προετοιµάζουν τους πιστούς για την τελειοποίηση τους. Οι ενάρξεις, ή βαθµοί µύησης των Γνωστικών αρχικά περιστράφηκαν γύρω από τα κλασσικά τέσσερα στοιχεία και τους επτά πλανήτες που αναγνωρίστηκαν στην αρχαιότητα.. Θεωρήθηκε ότι τα τέσσερα κλασσικά στοιχεία της αρχαιότητας, γη, νερό, αέρας, και φωτιά αντιπροσώπευσαν τα στάδια του φωτισµού της συνείδησης, µε τη γη που αντιπροσωπεύει τη συνείδηση που βασανίστηκε µε τα πάθη και που υποδουλώθηκε από την ύλη στην πρώτη µυητική έναρξη, και την φωτιά που αντιπροσωπεύει την ελεύθερη συνείδηση που λάµπει µε το φως του Θεού στην ολοκλήρωση της µύησης. Ο µεµυηµένος εποµένως ξεκινώντας από την γήινη κατάσταση έµαθε να κυριαρχεί στα πάθη του µε την µύηση που συνδέθηκε µε το βάπτισµα από το νερό, στη διάνοιά του µε την µύηση που συνδέθηκε µε το βάπτισµα από τον αέρα, και στο πνεύµα του µε την µύηση που συνδέθηκε µε το βάπτισµα από την φωτιά. Ακόµη υπήρχε, συνήθως, και ένας συµβολικός θάνατος του παλαιού κατωτέρου υλικού ανθρώπου και µια ανάσταση του νέου ανωτέρου πνευµατικού ανθρώπου που διαµορφώθηκε από τις µυήσεις . ∆ια του βαπτίσµατος της φωτιάς, του ουρανίου φωτός, ο άνθρωπος γίνεται πεφωτισµένος και καλείται «γιος του φωτός». Στους Μανιχαίους, τους Βαλεντινιανούς και τους Μανδαίους οι πεφωτισµένοι µε το θείο πυρ καλούνται «γιοι της χήρας» (2). Προφανώς αυτή η ορολογία είναι κάτι που µας φέρνει στο νου τον Ελευθεροτεκτονισµό. Οι διάφορες µυήσεις των Γνωστικών ως σκοπό έχουν στο να κατανοήσει η ψυχή πως έγινε η κάθοδός της ( πτώση της ) στην γη και µε πιο τρόπο θα ανέλθει ξανά στον υπέρτατο ουρανό, πως σε κάθε σηµείο της προς τα άνω πορείας της θα υφίσταται τον θάνατο του αιτίου ( αδυναµίας ) που την κρατά στον δεδοµένο κόσµο της στιγµιαίας ύπαρξής της, για να αναστηθεί σε ένα ανώτερο και τελειότερο κόσµο µιας υψηλότερης σφαίρας αυτογνωσίας. Σύµφωνα µε την Γνωστικήδιδασκαλεία τα πνεύµα που κατοικούν στον υπέρτατο ουρανό ερωτεύονται από δική τους επιλογή την ύλη και ψύχονται δια της καθόδου στις κατώτερες κοσµικές σφαίρες υφιστάµενα συνεχώς και πιο παχυλές υλοποιήσεις. Έτσι τα ουράνια πνεύµατα γίνονται ψυχές που ενσαρκώνονται σε όλο και πιο µεγαλύτερης υλικότητας σώµατα. Η επάνοδος στην αρχική κατάσταση της υπέρτατης πνευµατικότητας γίνεται όταν η ψυχή αντιληφθεί την µαταιότητα της υλικότητας και αποβάλλοντας σταδιακά τα διάφορα πάθη της ύλης θα ανέλθει σταδιακά στις ανώτερες σφαίρες περνώντας από την πύλη της κάθε σφαίρας και δίδοντας στον φύλακα της κάθε πύλης τον αναγκαίο κωδικό διέλευσης. Ακριβώς αυτή την ικανότητα διέλευσης από την κάθε πύλη προς ένα ανώτερο κόσµο εξασφαλίζει ο Γνωστικισµός µε τις µυήσεις που εφοδιάζουν την ψυχή µε την ικανότητα για την διαφυγή από την υλικότητα προς τους ανώτερους κόσµους της αγιότητας. Μερικές σχολές Γνωστικών διδάσκουν ότι η ψυχή δεν θα µπορούσε να ανέλθει σε ένα ανώτερο κόσµο αν προηγουµένως δεν είχε υποστεί µετά τον θάνατο τον καθαρισµό της από το τις ακτίνες του καθαρτηρίου φωτός. Σε µερικές σχολές Γνωστικών όπως οι Μανδαίοι υπήρχαν µυστικές ψηλαφήσεις των χεριών και βηµατισµοί που συνδέονταν µε τα διάφορα στάδια της µύησης. Στον Τεκτονισµό υπάρχουν ανάλογες διαδικασίες, µυήσεις, ψηλαφίσεις, και βηµατισµοί. Ακόµη γίνεται συµβολική χρήση της διέλευσης από το νερό, τον αέρα, και την φωτιά. Κάθε Τέκτων πρέπει να περάσει από ένα συµβολικό θάνατο προκειµένου να εισέλθει στην νέα ανώτερη τεκτονική ζωή. Στο Χριστιανικό Γνωστικισµό, ο οποίος επικεντρώνει την προσοχή του στη ζωή και τα πάθη του Χριστού και την εξαγωγή από αυτά χρησίµων διδαγµάτων, βρίσκουµε συµβολισµούς που συναντάµε και στους διαφόρους βαθµούς του Τεκτονισµού. Ο Χριστιανικός Γνωστικισµός αρχίζει την συµβολιστική του από την Παλαιά ∆ιαθήκη από την οποία λαµβάνει πολλά στοιχεία µυητικού χαρακτήρα, όπως ο βασιλιάς Σολοµών και ο Χιράµ, που έχουν στον Χριστιανικό Γνωστικισµό την ίδια ακριβώς συµβολική σηµασία µε εκείνη που έχουν στον Τεκτονισµό. Πριν όµως να συνεχίσουµε καλό θα είναι να λάβουµε υπ’ όψη µας την γενική παράδοση περί θεού - σωτήρα, αλλά και του ήρωα ή µύστη που βρίσκεται διαδεδοµένη στις διάφορες θρησκείες του αρχαίου κόσµου. Ο Ράµα, ο Κρίσνα, ο Ίνδρας, ο Μίθρας, ο ∆ίας, ο Απόλλων, ο ∆ιόνυσος, ο Προµηθέας, ο Πυθαγόρας, ο Όντιν, ο Βούδας, είναι λίγο ή πολύ επανάληψη της ίδιας παράδοσης για µια υπέροχη και θεία προσωπικότητα που σώζει την ανθρωπότητα από το κακό.
Η παράδοση αυτή µε τις διάφορες πτυχές της είναι ένα παγκόσµιο φαινόµενο που έχει ενσωµατωθεί και στην Γνωστική διδασκαλία. Στις περισσότερες γνωστικές σχολές δίδασκαν ότι υπήρχαν τέσσερεις καταστάσεις συνείδησης- προσωπικότητας και τρεις ενάρξεις – µυήσεις για την άνοδο από την κατωτέρα, της γης, στην ανώτατη, της φωτιάς. Ο κατώτατος τύπος που αντιπροσωπεύθηκε από την γη περιλαµβάνει τους ανθρώπους των οποίων η συνείδηση υποτάχτηκε ολοκληρωτικά από τον υλικό κόσµο και τις φυσικές αισθήσεις που κατέκτησαν το εγώ τους. Αυτές οι προσωπικότητες αναφέρονται ως «υλικές» και ο πρώιµος Γνωστικισµός δίδασκε ότι προσδιορίζονταν από το φυσικό σώµα το οποίο θεωρείται ψεύτικο σε σχέση µε το πραγµατικό πνευµατικό σώµα. Αυτό το φυσικό σώµα οι Γνωστικοί τι ονόµαζαν «είδωλο» και τους ανθρώπους που θεωρούσαν ότι έχουν τέτοιο σώµα τους αποκαλούσαν «τυφλούς» ή «κοιµώµενους», επειδή δεν µπορούσαν να αντιληφθούν την πνευµατική αρχή των όντων και επειδή αγνοούσαν ότι τι αληθινό σώµα τους ήταν πνευµατικό και όχι υλικό. Στον Τεκτονισµό ο «τυφλός» ή «κοιµώµενος» του Γνωστικισµού καλείται «βέβηλος», είναι ο αµύητος που αγνοεί παντελώς τις διδασκαλίες των διαφόρων µυητικών βαθµών.Στο γνωστικισµό οι άνθρωποι που υποτάχθηκαν από το εγώ τους συµβολίζονται µε έναν γάιδαρο, ζώο που χαρακτηρίζεται για το πείσµα του. Η υπέρβαση του πεισµατικού εγώ µας, της κατώτερης φύσης µας, επιτυγχάνεται από τον άνθρωπο που οδηγεί τον γάιδαρο και συµβολίζεται από τον Χριστό που εισήλθε στα Ιεροσόλυµα « επί πώλου όνου». Η καθοδήγηση του γαϊδάρου από κάποιο ιερό πρόσωπο ως συµβολισµός της υπέρβασης της κατώτερης ανθρώπινης φύσης υπάρχει και σε άλλες θρησκείες, στις παραδόσεις των οποίων ιερά πρόσωπα οδηγούν γαϊδάρους, όπως ο Όσιρης και ο Μίθρας.
Το στάδιο της αρχικής αφύπνισης του ανθρώπου συµβολίζεται µε την έξοδο από µία φυλακή ή την έξοδο από τον τάφο µέσω του βαπτίσµατος «διά του ύδατος» των Γνωστικών, το οποίο καλείται «καθαρµός». Ο Τεκτονισµός εισάγει τον υποψήφιο προς µύηση σε ένα µικρό σκοτεινό δωµάτιο, ένα τύπο φυλακής, η δε έξοδος του υποψηφίου από τον σκοτεινό θάλαµο αποτελεί την έναρξη της µύησης που τον κάνει Ελεύθερο Τέκτονα.
Το πρώτο στάδιο της Γνωστικής µύησης που ασχολείται µε την υποταγή των παθών και την ανάπτυξη της ηθικής καλείται από τους Γνωστικούς «ψυχικό» στάδιο.. Το επόµενο στάδιο του Γνωστικισµού συµβολίζεται µε τον αέρα και ο µυούµενος διδάσκεται την σχέση ανθρώπου – Θεού. Η σχέση αυτή στηρίζεται στην αγάπη, µέσω της οποίας αποκαθίσταται η ενότητα ανθρώπου και Θεού. Στον αιγυπτιακό Γνωστικισµό τα διάφορα µέλη του σώµατος του νεκρού Όσιρη συµβολίζουν τις πτυχές της θείας πραγµατικότητας και συλλέγονται από την αγάπη της Ίσιδος. Για την κατανόηση των πτυχών της θείας πραγµατικότητας οι Γνωστικοί µελετούν τις επιστήµες και τις τέχνες και µυούνται στο µυστήριο της δυαδικότητας, ύλη – πνεύµα , Θεός - άνθρωπος, αρσενικό – θηλυκό κλπ. Στις Τεκτονικές στοές υπάρχουν και εκεί δύο στήλες που συµβολίζουν την δυαδικότητα.
Ο συµβολικός θάνατος του υποψηφίου για τον «τρίτο βαθµό» µύησης του
Τεκτονισµού µας πηγαίνει πίσω στα µυστήρια της αρχαίας Αιγύπτου µέσω της
Χριστιανικής Γνωστικής ερµηνείας του θανάτου και της ανάστασης του
Λαζάρου από τον Χριστό. Το όνοµα «Λάζαρος» στα εβραϊκά είναι «Ελ - Αουσόρ». Ελ στα εβραϊκά σηµαίνει θεός, και Αουσόρ στα αιγυπτιακά σηµαίνει
Όσιρης, ο οποίος είναι ο θνήσκων θεός. Ακόµα και σήµερα στην παράδοση των
Μανδαίων Γνωστικών του Ιράκ ένα από τα ονόµατα του Θεού είναι Αουσόρ.( Οι Μανδαίοι είναι µια εθνότητα περίπου 35.000 ατόµων που κατοικεί στο Ιράκ από τον 1ο αιώνα µ. Χ.. Τα µέλη της εθνότητας αυτής πιστεύουν ότι ο πραγµατικός µεσσίας είναι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Η µανδαιϊκή θρησκευτική διδασκαλία είναι ανατρεπτική για τον Χριστιανισµό κυρίως, αλλά και για τον Ιουδαϊσµό, µολονότι οι Μανδαίοι θεωρούνται Εβραϊκής καταγωγής. Στον απόκρυφο Μανδαιϊσµό τελούνται µυστήρια εντός σπηλαίων, των µανδαιϊκών άντρων, όπου οι διδάσκονται οι άκρως ανατρεπτικές για τον Χριστιανισµό απόκρυφες µανδαιϊκές παραδόσεις. Μετά την κατάκτηση από τους Αµερικανούς του Ιράκ το µανδαιϊκό άντρο στην περιοχή της Βασόρας έκλεισε από κατολίσθηση και ο λαός των Μανδαίων, λόγω των διώξεων από την νέα πολιτική κατάσταση, αναγκάστηκε στην πλειοψηφία του να ζητήσει άσυλο στην Συρία και το Ιράκ. Είναι να αναρωτιέται κανείς γιατί η νέα πολιτική κατάσταση του Ιράκ υπό την στήριξη των Αµερικανών καταδιώκει τόσο πολύ τους Μανδαίους, οι οποίοι δεν είχα πολιτική ανάµειξη στο καθεστώς του ΣαντάµΧουσεΐν; ). Τα γεγονότα του θανάτου και της ανάστασης του Λαζάρου λαµβάνουν χώρα στην πατρίδα του την Βηθανία Στα εβραϊκά η Βηθανία λέγεται «Μπεθανού», η οποία κατά τους γνωστικούς είναι σύνθετη λέξη αποτελούµενη από τις λέξεις «Μπεθ» και «Ανού». Η λέξη Μπεθ είναι εβραϊκή και σηµαίνει οικία, ενώ Ανού στα αρχαία αιγυπτιακά σηµαίνει την διαµονή των νεκρών. Άρα Βηθανία ή Μπεθανού σηµαίνει «σπίτι των νεκρών». Και κάτι ακόµα σχετικό µε τον Λάζαρο ή Ελ – Αουσόρ, αν αλλάξουµε την σειρά των δύο ονοµάτων τότε έχουµε Αουσόρ – Ελ τον άγγελο του θανάτου, τον γνωστό και ως Αζραέλ. Η γνωστική ερµηνεία του Λαζάρου θυµίζει τον θάνατο του Όσιρη και η ανάστασή του από τον Χριστό, την µύηση του ανθρώπου που γίνεται φίλος ( εταίρος ) µε τον Θεό σε µια ανώτερη ζωή, πράγµα που µας οδηγεί στον δεύτερο βαθµό του Τεκτονισµού .
Τα όσα στοιχεία παραθέσαµε παραπάνω για την επίδραση του Γνωστικισµού στον Ελευθεροτεκτονισµό είναι ένας σχετικά µικρός αριθµός τεκµηρίων µπροστά στο σύνολο των αποδείξεων που υπάρχουν γι’ αυτή την επιρροή. Ο Γνωστικισµός είναι µια φιλοσοφία, µολονότι κάποιοι θεωρούν ότι είναι θρησκεία ή µια αίρεση.Από όσα αναφέρθηκαν είναι φανερό ότι υπάρχουν κοινά σηµεία στους συµβολισµούς και τα τελετουργικά µεταξύ Γνωστικισµού και Τεκτονισµού. Οι αναφορές αυτές έγιναν για να δείξουµε ότι η παρουσία της Γνωστικής σκέψης και τέλεσης είναι ζωντανή. ∆εν έχουµε σκοπό να προσδώσουµε στο φιλοσοφικό σύστηµα του Τεκτονισµού χαρακτήρα θρησκευτικό όπως κάποιοι κάνουν για τον Γνωστικισµό.
Αυτό που επιδιώξαµε είναι να κάνουµε κατανοητό ότι ένα µεγάλο µέρος του Τεκτονικού συµβολισµού µπορεί να ερµηνευθεί µέσω της παράδοσης του Γνωστικισµού.
Η τάση αυτή για µέθεξη στη σοφία είναι ο έρωτας για την σοφία, η φιλότητα που οδηγεί στην σοφία. Αυτή είναι η φιλοσοφία , το δηµιούργηµα του ελληνικού πνεύµατος της αρχαιότητας . Ο όρος «φιλοσοφία» είναι και αυτός δηµιούργηµα των αρχαίων Ελλήνων διανοουµένων, εκείνων που πρώτοι ασχολήθηκαν µε την θεραπεία της φιλοσοφίας και έλαβαν πρώτοι το υπέρλαµπρο τίτλο του φιλοσόφου, οι Προσωκρατικοί, ο Πυθαγόρας κλπ. Μάλιστα θεωρείται ότι την πατρότητα του όρου «φιλοσοφία» την έχει ο Πυθαγόρας, του οποίου η σχολή αναγνωρίζεται από κάποιους ιστορικούς ερευνητές ότι συνδέεται µε µια αρχαία µορφή Γνωστικισµού. Ο Γνωστικισµός ερεύνησε και παρουσίασε την σύνδεση µεταξύ Θεού και φύσης, και η συµβολή του για την διαµόρφωση των καλουµένων εσωτερικών επιστηµών, όπως της αλχηµεία και της ιερά γεωµετρία , υπήρξε µεγάλη και καθοριστική. Κάποιοι ερευνητές θεωρούν τον Γνωστικισµό ως την προµετωπίδα διαφόρων φιλοσοφικών σχολών της αρχαιότητας που απετέλεσαν την ιδεολογική βάση του Ερµητισµού.
Είναι αληθές ότι ο Γνωστικισµός συνέβαλε αποτελεσµατικά στην διαµόρφωση του
Ερµητισµού και διαµόρφωσε πολλές από τις θεµελιώδεις αρχές του. Η επιρροή του Γνωστικισµού στον Ερµητισµό και στα άλλα αποκρυφιστικά κινήµατα της ύστερης αρχαιότητας είχε σαν αποτέλεσµα την διείσδυσή του και σε κάποια χριστιανικά ρεύµατα της πρώιµης εποχής του χριστιανισµού και από εκεί την είσοδό του πρώτα στο Βυζάντιο και µέσω αυτού στην ∆ύση όπου επηρέασε διάφορα αποκρυφιστικά και φιλοσοφικά κινήµατα, µεταξύ των οποίων και τον Τεκτονισµός. Αυτή ακριβώς την επιρροή θα προσπαθήσουµε τα ανιχνεύσουµε και να περιγράψουµε στην συνέχεια.
Ο Γνωστικισµός αναφέρονται συχνά στους µυητικούς βαθµούς του Σκωτικού Τεκτονικού ∆όγµατος, και µπορούµε να πούµε ότι υπεισέρχεται και στα άλλα τεκτονικά δόγµατα, µολονότι αναφέρεται σπάνια από αυτά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο Γνωστικισµός θεωρείται ως µια µορφή θρησκεία και επειδή ο Ελευθεροτεκτονισµός δέχεται στις τάξεις του ανθρώπους από όλες τις θρησκείες, τα δόγµατα , και τις οµολογίες, είναι σηµαντικό γι’ αυτόν να µην κάνει το λάθος να δώσει την εντύπωση ότι ο ίδιος είναι είδος γνωστικής θρησκείας. Πάντως ιδέες που συνδέονται µε τον Γνωστικισµό µπορούν να βρεθούν σε πολλές θρησκείες, και υπό αυτή την άποψη µπορεί να υποστηρίξουµε ότι είναι ο Γνωστικισµός περισσότερο µια εσωτερική µορφή φιλοσοφίας που ενώνει τους ανθρώπους των διαφόρων θρησκειών και πολιτισµών παρά ότι ο ίδιος είναι θρησκεία, όπως υποστηρίζουν κάποιοι ερευνητές.
Η πραγµατικότητα όµως είναι ότι ο Γνωστικισµός έχει αναπτύξει µια επιρροή πάνω σε όλες σχεδόν όλες τις θρησκευτικές φιλοσοφίες που άνθησαν µεταξύ της Αιγύπτου και του Θιβέτ. Βεβαίως οι διάφορες σχολές του Γνωστικισµού ποικίλλουν στις λεπτοµέρειες, αλλά το βασικό δόγµα είναι στην ουσία το ίδιο. Ο Γνωστικός φιλόσοφος Μάνης σχολιάζοντας την καθολικότητα του βασικού δόγµατος του Γνωστικισµού είπε: « Η ελπίδα µου θα πάει στη δύση και στην ανατολή. Και θα ακούσουν τη φωνή της διδασκαλίας του σε όλες τις γλώσσες και θα την διδάξουν σε όλες τις πόλεις. Η Γνώση ξεπερνά σε αυτό το σηµείο όλες τις θρησκείες, γιατί αυτές ιδρύθηκαν σε µεµονωµένες θέσεις και σε µεµονωµένες πόλεις. Η Γνώση ανατέλλει σε όλες τις πόλεις και το µήνυµά του φθάνει σε κάθε έδαφος.»
Είναι λοιπόν πολύ σηµαντικό να ερευνήσουµε µερικές από τις ιδέες του
Γνωστικισµού και να δούµε κατά πόσο αφορούν αυτές και τον Ελευθεροτεκτονισµό. Πολλοί µελετητές θεωρούν ότι ο Γνωστικισµός είναι µια µορφή δυϊσµού στην οποία υπάρχει ο Θεός του Φωτός και ο Θεός του Σκότους που µάχονται για τις ψυχές των ανθρώπων. Αυτή η άποψη είναι , κατά την γνώµη του γράφοντος, µια υπεραπλούστευση της πραγµατικότητας και προέρχεται από τις αντιγνωστικές πολεµικές των διαφόρων χριστιανικών οµολογιών. Ακόµη πρέπει να λάβουµε υπ όψη µας ότι η αντιγνωστική αυτή πολεµική διαµορφώθηκε από την αντιµετώπιση εκ µέρους της Εκκλησίας µιας συγκεκριµένης γνωστικής σχολής, των Καθαρών, και πριν να γίνει προσιτή η γνωστική φιλολογία στην έκταση που την γνωρίζουµε σήµερα. Μια σωστότερη άποψη για τον Γνωστικισµό είναι αυτή που τον παρουσιάζει ως παραδεχόµενο την ύπαρξη ενός µόνο Θεού, ο οποίος εκδηλώνεται µε δύο αντίθετες µορφές. Αυτές οι δύο αντίθετες µορφές εκδήλωσης του γνωστικού θείου µπορούν να χαρακτηριστούν ως πνεύµα και ύλη, φως και σκότος , αιγιώτης και αµαρτία , αλλά πάντα µε µια τελική υπεροχή της θετικής µορφής εκδήλωσης τουθείου. Ο Γνωστικισµός θεωρεί ότι ο κόσµος του πνεύµατος αοράτως κατευθύνει τον κόσµο της ύλης προς την κατεύθυνση της ανύψωσής του και της τελειοποίησης του, ειδικά δε τα έχοντα συνείδηση όντα τα βοηθάει να γίνουν πνευµατικότερα. Η κατανόηση των νόµων του Θεού του πνεύµατος θα µπορούσε να µας βοηθήσει για να έρθουµε σε µια βελτιωµένη κατάσταση κατανόησης του θείου και του έργου του. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι η Γνώση. Θεωρείτε από τις Γνωστικές σχολές ότι αυτή η θεία γνώση ήταν απαραίτητη για τη σωτηρία της ανθρωπότητας και αντιπροσωπεύεται από το φως. Μετά από όλα αυτά µπορούµε να πούµε ότι η Γνώση είναι κάτι παρόµοιο µε την «Αποκάλυψη» και τον «Φωτισµό» ή την «Νιρβάνα». Η αναζήτηση της τελειοποίησης ( σωτηρίας ) της ψυχής θεωρήθηκε από το περισσότερους Γνωστικούς ότι µπορεί να πραγµατοποιηθεί µέσα από αλλεπάλληλες µετενσαρκώσεις, και εποµένως η µάχη µεταξύ των δύο Θεών ( της υπεραπλουστευτικής θεωρίας ) για την ανθρώπινη ψυχή είναι µια συµβολική µεταφορά της µάχης µεταξύ της άγνοιας και της επίγνωσης του Θεού. Η κατοχή της Γνώσης είναι η πραγµατική ζωή σε αντιδιαστολή µε την άγνοια που είναι ο θάνατος. Ο άνθρωπος της γνώσης πρέπει να απελευθερωθεί από την παραίσθηση της ύλης και το σκοτάδι του υλικού κόσµου να ενωθεί µε το θείο φως του Θεού, να αναστηθεί περνώντας από την άγνοια στην Γνώση. Η ανάσταση αυτή µέσω της Γνώσης του Θεού δεν απαιτεί την επέµβαση ενός ιερέα ως µεσάζοντα για την αποκάλυψη του Θεού.
Οι Γνωστική θέσπισαν µια σειρά «ενάρξεων» ή µυήσεων που βοηθούν στην ανάπτυξη της συνείδησης και που οδηγούν στη Γνώση. Αυτές οι «ενάρξεις» συνδέθηκαν συµβολικά µε τα στάδια ανάπτυξης της ψυχής µέσα από τη µετάβαση της από αυτήν την ζωή στο θάνατο και πριν από τη νέα ενσάρκωση της. Σε αυτό το µεσοδιάστηµα µέσα στο οποίο συντελείται η τελειοποίηση της ψυχής αντιστοιχούν τα µυητικά ξεκινήµατα του Γνωστικισµού ( ενάρξεις ), τα οποία προετοιµάζουν τους πιστούς για την τελειοποίηση τους. Οι ενάρξεις, ή βαθµοί µύησης των Γνωστικών αρχικά περιστράφηκαν γύρω από τα κλασσικά τέσσερα στοιχεία και τους επτά πλανήτες που αναγνωρίστηκαν στην αρχαιότητα.. Θεωρήθηκε ότι τα τέσσερα κλασσικά στοιχεία της αρχαιότητας, γη, νερό, αέρας, και φωτιά αντιπροσώπευσαν τα στάδια του φωτισµού της συνείδησης, µε τη γη που αντιπροσωπεύει τη συνείδηση που βασανίστηκε µε τα πάθη και που υποδουλώθηκε από την ύλη στην πρώτη µυητική έναρξη, και την φωτιά που αντιπροσωπεύει την ελεύθερη συνείδηση που λάµπει µε το φως του Θεού στην ολοκλήρωση της µύησης. Ο µεµυηµένος εποµένως ξεκινώντας από την γήινη κατάσταση έµαθε να κυριαρχεί στα πάθη του µε την µύηση που συνδέθηκε µε το βάπτισµα από το νερό, στη διάνοιά του µε την µύηση που συνδέθηκε µε το βάπτισµα από τον αέρα, και στο πνεύµα του µε την µύηση που συνδέθηκε µε το βάπτισµα από την φωτιά. Ακόµη υπήρχε, συνήθως, και ένας συµβολικός θάνατος του παλαιού κατωτέρου υλικού ανθρώπου και µια ανάσταση του νέου ανωτέρου πνευµατικού ανθρώπου που διαµορφώθηκε από τις µυήσεις . ∆ια του βαπτίσµατος της φωτιάς, του ουρανίου φωτός, ο άνθρωπος γίνεται πεφωτισµένος και καλείται «γιος του φωτός». Στους Μανιχαίους, τους Βαλεντινιανούς και τους Μανδαίους οι πεφωτισµένοι µε το θείο πυρ καλούνται «γιοι της χήρας» (2). Προφανώς αυτή η ορολογία είναι κάτι που µας φέρνει στο νου τον Ελευθεροτεκτονισµό. Οι διάφορες µυήσεις των Γνωστικών ως σκοπό έχουν στο να κατανοήσει η ψυχή πως έγινε η κάθοδός της ( πτώση της ) στην γη και µε πιο τρόπο θα ανέλθει ξανά στον υπέρτατο ουρανό, πως σε κάθε σηµείο της προς τα άνω πορείας της θα υφίσταται τον θάνατο του αιτίου ( αδυναµίας ) που την κρατά στον δεδοµένο κόσµο της στιγµιαίας ύπαρξής της, για να αναστηθεί σε ένα ανώτερο και τελειότερο κόσµο µιας υψηλότερης σφαίρας αυτογνωσίας. Σύµφωνα µε την Γνωστικήδιδασκαλεία τα πνεύµα που κατοικούν στον υπέρτατο ουρανό ερωτεύονται από δική τους επιλογή την ύλη και ψύχονται δια της καθόδου στις κατώτερες κοσµικές σφαίρες υφιστάµενα συνεχώς και πιο παχυλές υλοποιήσεις. Έτσι τα ουράνια πνεύµατα γίνονται ψυχές που ενσαρκώνονται σε όλο και πιο µεγαλύτερης υλικότητας σώµατα. Η επάνοδος στην αρχική κατάσταση της υπέρτατης πνευµατικότητας γίνεται όταν η ψυχή αντιληφθεί την µαταιότητα της υλικότητας και αποβάλλοντας σταδιακά τα διάφορα πάθη της ύλης θα ανέλθει σταδιακά στις ανώτερες σφαίρες περνώντας από την πύλη της κάθε σφαίρας και δίδοντας στον φύλακα της κάθε πύλης τον αναγκαίο κωδικό διέλευσης. Ακριβώς αυτή την ικανότητα διέλευσης από την κάθε πύλη προς ένα ανώτερο κόσµο εξασφαλίζει ο Γνωστικισµός µε τις µυήσεις που εφοδιάζουν την ψυχή µε την ικανότητα για την διαφυγή από την υλικότητα προς τους ανώτερους κόσµους της αγιότητας. Μερικές σχολές Γνωστικών διδάσκουν ότι η ψυχή δεν θα µπορούσε να ανέλθει σε ένα ανώτερο κόσµο αν προηγουµένως δεν είχε υποστεί µετά τον θάνατο τον καθαρισµό της από το τις ακτίνες του καθαρτηρίου φωτός. Σε µερικές σχολές Γνωστικών όπως οι Μανδαίοι υπήρχαν µυστικές ψηλαφήσεις των χεριών και βηµατισµοί που συνδέονταν µε τα διάφορα στάδια της µύησης. Στον Τεκτονισµό υπάρχουν ανάλογες διαδικασίες, µυήσεις, ψηλαφίσεις, και βηµατισµοί. Ακόµη γίνεται συµβολική χρήση της διέλευσης από το νερό, τον αέρα, και την φωτιά. Κάθε Τέκτων πρέπει να περάσει από ένα συµβολικό θάνατο προκειµένου να εισέλθει στην νέα ανώτερη τεκτονική ζωή. Στο Χριστιανικό Γνωστικισµό, ο οποίος επικεντρώνει την προσοχή του στη ζωή και τα πάθη του Χριστού και την εξαγωγή από αυτά χρησίµων διδαγµάτων, βρίσκουµε συµβολισµούς που συναντάµε και στους διαφόρους βαθµούς του Τεκτονισµού. Ο Χριστιανικός Γνωστικισµός αρχίζει την συµβολιστική του από την Παλαιά ∆ιαθήκη από την οποία λαµβάνει πολλά στοιχεία µυητικού χαρακτήρα, όπως ο βασιλιάς Σολοµών και ο Χιράµ, που έχουν στον Χριστιανικό Γνωστικισµό την ίδια ακριβώς συµβολική σηµασία µε εκείνη που έχουν στον Τεκτονισµό. Πριν όµως να συνεχίσουµε καλό θα είναι να λάβουµε υπ’ όψη µας την γενική παράδοση περί θεού - σωτήρα, αλλά και του ήρωα ή µύστη που βρίσκεται διαδεδοµένη στις διάφορες θρησκείες του αρχαίου κόσµου. Ο Ράµα, ο Κρίσνα, ο Ίνδρας, ο Μίθρας, ο ∆ίας, ο Απόλλων, ο ∆ιόνυσος, ο Προµηθέας, ο Πυθαγόρας, ο Όντιν, ο Βούδας, είναι λίγο ή πολύ επανάληψη της ίδιας παράδοσης για µια υπέροχη και θεία προσωπικότητα που σώζει την ανθρωπότητα από το κακό.
Η παράδοση αυτή µε τις διάφορες πτυχές της είναι ένα παγκόσµιο φαινόµενο που έχει ενσωµατωθεί και στην Γνωστική διδασκαλία. Στις περισσότερες γνωστικές σχολές δίδασκαν ότι υπήρχαν τέσσερεις καταστάσεις συνείδησης- προσωπικότητας και τρεις ενάρξεις – µυήσεις για την άνοδο από την κατωτέρα, της γης, στην ανώτατη, της φωτιάς. Ο κατώτατος τύπος που αντιπροσωπεύθηκε από την γη περιλαµβάνει τους ανθρώπους των οποίων η συνείδηση υποτάχτηκε ολοκληρωτικά από τον υλικό κόσµο και τις φυσικές αισθήσεις που κατέκτησαν το εγώ τους. Αυτές οι προσωπικότητες αναφέρονται ως «υλικές» και ο πρώιµος Γνωστικισµός δίδασκε ότι προσδιορίζονταν από το φυσικό σώµα το οποίο θεωρείται ψεύτικο σε σχέση µε το πραγµατικό πνευµατικό σώµα. Αυτό το φυσικό σώµα οι Γνωστικοί τι ονόµαζαν «είδωλο» και τους ανθρώπους που θεωρούσαν ότι έχουν τέτοιο σώµα τους αποκαλούσαν «τυφλούς» ή «κοιµώµενους», επειδή δεν µπορούσαν να αντιληφθούν την πνευµατική αρχή των όντων και επειδή αγνοούσαν ότι τι αληθινό σώµα τους ήταν πνευµατικό και όχι υλικό. Στον Τεκτονισµό ο «τυφλός» ή «κοιµώµενος» του Γνωστικισµού καλείται «βέβηλος», είναι ο αµύητος που αγνοεί παντελώς τις διδασκαλίες των διαφόρων µυητικών βαθµών.Στο γνωστικισµό οι άνθρωποι που υποτάχθηκαν από το εγώ τους συµβολίζονται µε έναν γάιδαρο, ζώο που χαρακτηρίζεται για το πείσµα του. Η υπέρβαση του πεισµατικού εγώ µας, της κατώτερης φύσης µας, επιτυγχάνεται από τον άνθρωπο που οδηγεί τον γάιδαρο και συµβολίζεται από τον Χριστό που εισήλθε στα Ιεροσόλυµα « επί πώλου όνου». Η καθοδήγηση του γαϊδάρου από κάποιο ιερό πρόσωπο ως συµβολισµός της υπέρβασης της κατώτερης ανθρώπινης φύσης υπάρχει και σε άλλες θρησκείες, στις παραδόσεις των οποίων ιερά πρόσωπα οδηγούν γαϊδάρους, όπως ο Όσιρης και ο Μίθρας.
Το στάδιο της αρχικής αφύπνισης του ανθρώπου συµβολίζεται µε την έξοδο από µία φυλακή ή την έξοδο από τον τάφο µέσω του βαπτίσµατος «διά του ύδατος» των Γνωστικών, το οποίο καλείται «καθαρµός». Ο Τεκτονισµός εισάγει τον υποψήφιο προς µύηση σε ένα µικρό σκοτεινό δωµάτιο, ένα τύπο φυλακής, η δε έξοδος του υποψηφίου από τον σκοτεινό θάλαµο αποτελεί την έναρξη της µύησης που τον κάνει Ελεύθερο Τέκτονα.
Το πρώτο στάδιο της Γνωστικής µύησης που ασχολείται µε την υποταγή των παθών και την ανάπτυξη της ηθικής καλείται από τους Γνωστικούς «ψυχικό» στάδιο.. Το επόµενο στάδιο του Γνωστικισµού συµβολίζεται µε τον αέρα και ο µυούµενος διδάσκεται την σχέση ανθρώπου – Θεού. Η σχέση αυτή στηρίζεται στην αγάπη, µέσω της οποίας αποκαθίσταται η ενότητα ανθρώπου και Θεού. Στον αιγυπτιακό Γνωστικισµό τα διάφορα µέλη του σώµατος του νεκρού Όσιρη συµβολίζουν τις πτυχές της θείας πραγµατικότητας και συλλέγονται από την αγάπη της Ίσιδος. Για την κατανόηση των πτυχών της θείας πραγµατικότητας οι Γνωστικοί µελετούν τις επιστήµες και τις τέχνες και µυούνται στο µυστήριο της δυαδικότητας, ύλη – πνεύµα , Θεός - άνθρωπος, αρσενικό – θηλυκό κλπ. Στις Τεκτονικές στοές υπάρχουν και εκεί δύο στήλες που συµβολίζουν την δυαδικότητα.
Ο συµβολικός θάνατος του υποψηφίου για τον «τρίτο βαθµό» µύησης του
Τεκτονισµού µας πηγαίνει πίσω στα µυστήρια της αρχαίας Αιγύπτου µέσω της
Χριστιανικής Γνωστικής ερµηνείας του θανάτου και της ανάστασης του
Λαζάρου από τον Χριστό. Το όνοµα «Λάζαρος» στα εβραϊκά είναι «Ελ - Αουσόρ». Ελ στα εβραϊκά σηµαίνει θεός, και Αουσόρ στα αιγυπτιακά σηµαίνει
Όσιρης, ο οποίος είναι ο θνήσκων θεός. Ακόµα και σήµερα στην παράδοση των
Μανδαίων Γνωστικών του Ιράκ ένα από τα ονόµατα του Θεού είναι Αουσόρ.( Οι Μανδαίοι είναι µια εθνότητα περίπου 35.000 ατόµων που κατοικεί στο Ιράκ από τον 1ο αιώνα µ. Χ.. Τα µέλη της εθνότητας αυτής πιστεύουν ότι ο πραγµατικός µεσσίας είναι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Η µανδαιϊκή θρησκευτική διδασκαλία είναι ανατρεπτική για τον Χριστιανισµό κυρίως, αλλά και για τον Ιουδαϊσµό, µολονότι οι Μανδαίοι θεωρούνται Εβραϊκής καταγωγής. Στον απόκρυφο Μανδαιϊσµό τελούνται µυστήρια εντός σπηλαίων, των µανδαιϊκών άντρων, όπου οι διδάσκονται οι άκρως ανατρεπτικές για τον Χριστιανισµό απόκρυφες µανδαιϊκές παραδόσεις. Μετά την κατάκτηση από τους Αµερικανούς του Ιράκ το µανδαιϊκό άντρο στην περιοχή της Βασόρας έκλεισε από κατολίσθηση και ο λαός των Μανδαίων, λόγω των διώξεων από την νέα πολιτική κατάσταση, αναγκάστηκε στην πλειοψηφία του να ζητήσει άσυλο στην Συρία και το Ιράκ. Είναι να αναρωτιέται κανείς γιατί η νέα πολιτική κατάσταση του Ιράκ υπό την στήριξη των Αµερικανών καταδιώκει τόσο πολύ τους Μανδαίους, οι οποίοι δεν είχα πολιτική ανάµειξη στο καθεστώς του ΣαντάµΧουσεΐν; ). Τα γεγονότα του θανάτου και της ανάστασης του Λαζάρου λαµβάνουν χώρα στην πατρίδα του την Βηθανία Στα εβραϊκά η Βηθανία λέγεται «Μπεθανού», η οποία κατά τους γνωστικούς είναι σύνθετη λέξη αποτελούµενη από τις λέξεις «Μπεθ» και «Ανού». Η λέξη Μπεθ είναι εβραϊκή και σηµαίνει οικία, ενώ Ανού στα αρχαία αιγυπτιακά σηµαίνει την διαµονή των νεκρών. Άρα Βηθανία ή Μπεθανού σηµαίνει «σπίτι των νεκρών». Και κάτι ακόµα σχετικό µε τον Λάζαρο ή Ελ – Αουσόρ, αν αλλάξουµε την σειρά των δύο ονοµάτων τότε έχουµε Αουσόρ – Ελ τον άγγελο του θανάτου, τον γνωστό και ως Αζραέλ. Η γνωστική ερµηνεία του Λαζάρου θυµίζει τον θάνατο του Όσιρη και η ανάστασή του από τον Χριστό, την µύηση του ανθρώπου που γίνεται φίλος ( εταίρος ) µε τον Θεό σε µια ανώτερη ζωή, πράγµα που µας οδηγεί στον δεύτερο βαθµό του Τεκτονισµού .
Τα όσα στοιχεία παραθέσαµε παραπάνω για την επίδραση του Γνωστικισµού στον Ελευθεροτεκτονισµό είναι ένας σχετικά µικρός αριθµός τεκµηρίων µπροστά στο σύνολο των αποδείξεων που υπάρχουν γι’ αυτή την επιρροή. Ο Γνωστικισµός είναι µια φιλοσοφία, µολονότι κάποιοι θεωρούν ότι είναι θρησκεία ή µια αίρεση.Από όσα αναφέρθηκαν είναι φανερό ότι υπάρχουν κοινά σηµεία στους συµβολισµούς και τα τελετουργικά µεταξύ Γνωστικισµού και Τεκτονισµού. Οι αναφορές αυτές έγιναν για να δείξουµε ότι η παρουσία της Γνωστικής σκέψης και τέλεσης είναι ζωντανή. ∆εν έχουµε σκοπό να προσδώσουµε στο φιλοσοφικό σύστηµα του Τεκτονισµού χαρακτήρα θρησκευτικό όπως κάποιοι κάνουν για τον Γνωστικισµό.
Αυτό που επιδιώξαµε είναι να κάνουµε κατανοητό ότι ένα µεγάλο µέρος του Τεκτονικού συµβολισµού µπορεί να ερµηνευθεί µέσω της παράδοσης του Γνωστικισµού.
