Ήταν αρχή καλοκαιριού, βραδάκι, στην παρέα του Πλάτωνα, όταν η μικρή Αδριανή ξεκίνησε να μιλά για ένα βιβλίο που της είχε αρέσει τόσο, μα τόσο πολύ.
Χωρίς να το ξέρει, με γύρισε δεκαετίες πίσω, γιατί το συγκεκριμένο βιβλίο το είχα διαβάσει στην εφηβεία μου, δηλαδή τριάντα χρόνια πριν και βάλε.
Μια τρυφερή, σχεδόν παιδική ιστορία, που με απλά λόγια περιγράφει την αγωνία και το μυστικό μιας ολόκληρης ζωής – της ζωής ενός γλάρου, του Iωνάθαν Λίβινγκστον, όπως τη διηγείται ο Richard Bach (εκδόσεις Διόπτρα)…
Όλοι οι γλάροι, από τότε που υπάρχουν, μαθαίνουν πώς να αναζητούν τροφή, πώς να πολλαπλασιάζονται κι εκεί τελειώνουν. Επαναλαμβάνουν αυτό το μοτίβο σταθερά μέχρι την ώρα του θανάτου τους.
Όμως ο μικρός Ιωνάθαν Λίβινγκστον ήθελε να εξερευνήσει τα όριά του στην τέχνη της πτήσης και στην τέχνη της ζωής. Και κάποια μέρα, όταν πέταξε έτσι που κανείς γλάρος δεν είχε κατορθώσει μέχρι τότε, η κοινότητα εξεγέρθηκε. Το θράσος του ήταν ανήκουστο.
«Η ζωή», είπαν, «είναι το άγνωστο κι αυτό που παραμένει άγνωστο – ένα μόνο είναι γνωστό: ερχόμαστε στον κόσμο τούτο για να τρώμε κα για να παραμείνουμε ζωντανοί όσο μπορούμε περισσότερο». Αυτό αποφάνθηκε το Συμβούλιο των Γλάρων και εξόρισε τον θρασύ ονειροπόλο.
Εξόριστος από τον ένα κόσμο ο μικρός γλάρος βρέθηκε ανάμεσα στα λιγοστά αδέλφια ενός άλλου κόσμου, που πριν από αυτόν είχαν εξερευνήσει της τέχνη της πτήσης και είχαν απομακρυνθεί από το πατρικό τους κοπάδι.
Όλοι τους είχαν επικεντρωθεί στο να βελτιώνουν την τέχνη τους, αναζητώντας την τελειότητα. Όπως είπε στον μικρό Ιωνάθαν ο γέροντας Τσιάνγκ, όσοι εγκαταλείπουν τα ταξίδια για χάρη της τελειότητας πηγαίνουν παντού, στη στιγμή. Όμως όσοι περιφρονούν την τελειότητα για χάρη του ταξιδιού πηγαίνουν… πουθενά, με καθυστέρηση: «Θυμήσου, Ιωνάθαν, ο παράδεισος δεν είναι ένας τόπος ή ένας χρόνος, γιατί ο τόπος και ο χρόνος είναι πράγματα δίχως κανένα νόημα. Ο παράδεισος είναι…»
Έτσι ο Ιωνάθαν έμαθε πως η πραγματική φύση έχει την τελειότητα ενός άγραφου αριθμού παντού και ταυτόχρονα έξω από χώρο και χρόνο, έξω και πέρα από κάθε πίστη και θεωρία.
Και όταν έμαθε να πετά σε όλη την περιφέρεια του χρόνου καταλαβαίνοντας την τέλεια αόρατη αρχή όλης της ζωής, ο Τσιάνγκ εξαγνίστηκε αφήνοντας ως τελευταίο παράγγελμα: «Μην πάψεις να δουλεύεις πάνω στην αγάπη».
Έτσι, ο γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγκστον επέστρεψε στο πατρικό του κοπάδι, απ’ όπου τον είχαν εξορίσει, επιθυμώντας να τους βοηθήσει να μάθουν να βλέπουν πέρα από τους περιορισμούς της καθημερινότητας.
Εκείνοι τον θεοποίησαν ονομάζοντάς τον «Γιο του Μεγάλου Γλάρου», ενώ κάποιοι είπαν πως ήταν ο διάβολος ο ίδιος. Ο Ιωνάθαν ξεκίνησε εκπαιδεύοντας έναν μικρό απόβλητο, τον Φλέτσερ.
«Θέλεις να πεις πως μπορώ να πετάξω;» αναρωτήθηκε ο μικρός γλάρος. «Λέω πως είσαι ελεύθερος», του απάντησε ο Ιωνάθαν και ο μικρός ανακάλυψε την τέχνη της πτήσης που έκρυβε μέσα του.
«Καημένε Φλετς», του είπε λίγο πριν εξαφανιστεί ο Ιωνάθαν, «μην πιστεύεις ό,τι λένε τα μάτια σου. Δείχνουν μόνο τους περιορισμούς. Να κοιτάζεις την κατανόησή σου, να ανακαλύπτεις ό,τι ήδη γνωρίζεις, και θα δεις πώς πρέπει να πετάς». Και μετά χάθηκε.
Και ο Φλετς, μένοντας μόνος ανάμεσα στους μικρούς γλάρους που τον κοιτούσαν στα μάτια λαχταρώντας να διδαχτούν κι εκείνοι την τέχνη της πτήσης, ξεκίνησε λέγοντας:
«Πρώτα απ’ όλα πρέπει να καταλάβετε πως ένας γλάρος είναι μία απεριόριστη ιδέα της λευτεριάς, ένα ομοίωμα του Μεγάλου Γλάρου, κι όλο σας το σώμα, από την άκρη της μιας φτερούγας σας στην άλλη, δεν είναι παρά η ίδια σας η σκέψη».
Αυτή με λίγα λόγια είναι η ιστορία του μικρού γλάρου Iωνάθαν, τουλάχιστον όπως τη θυμάμαι.
Ο Ιωνάθαν ξεχωρίζει από το κοπάδι όχι χάρη στην εξυπνάδα του ή κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο, αλλά χάρη στο θράσος του. Το θράσος ήταν που έκανε και τους προγόνους μας να δημιουργήσουν τη θαυμαστή ιστορία τους. Θράσος για να αμφισβητήσουν την καθιερωμένη σκέψη και να γεννήσουν τη φιλοσοφία, θράσος για να αμφισβητήσουν την ανωτερότητα των θεών, θράσος να μην υποχωρούν μπροστά σε καμία πρόκληση, κι ας ήταν μυριάδες οι Πέρσες στις Θερμοπύλες.
Θράσος χρειάστηκε και στην ιστορία της Αναζήτησης για να σηκώσει το χέρι του ο εκλεκτός και να πάρει το Γκράαλ. Και άλλοι το είχαν αντικρίσει, αλλά κανείς δεν τολμούσε να το αγγίξει. Το άρπαξε ο θαρραλέος και έκανε την αρχή στον ατέλειωτο κύκλο της Αναζήτησης.
Και μετά περνάς στο επόμενο στάδιο; Δεκτός ανάμεσα στους λίγους, νομίζεις ότι έχεις βρεις τον τελικό δρόμο; Όχι φίλε μου, γιατί κι αυτοί ζουν τη δική τους πλάνη. Γιατί παθιάζεσαι τόσο με το μονοπάτι που επέλεξες να ακολουθήσεις, αφού στην πραγματικότητα δεν ξέρεις πού πηγαίνεις;
Η πορεία η ίδια είναι ο σκοπός, η συνειδητή πορεία προς την ονειρική Ιθάκη. Όπως διδάσκεται και ο Ιωνάθαν, η πορεία «έξω από χώρο και χρόνο, έξω και πέρα από κάθε πίστη και θεωρία».
Χωρίς να το ξέρει, με γύρισε δεκαετίες πίσω, γιατί το συγκεκριμένο βιβλίο το είχα διαβάσει στην εφηβεία μου, δηλαδή τριάντα χρόνια πριν και βάλε.
Μια τρυφερή, σχεδόν παιδική ιστορία, που με απλά λόγια περιγράφει την αγωνία και το μυστικό μιας ολόκληρης ζωής – της ζωής ενός γλάρου, του Iωνάθαν Λίβινγκστον, όπως τη διηγείται ο Richard Bach (εκδόσεις Διόπτρα)…
Όλοι οι γλάροι, από τότε που υπάρχουν, μαθαίνουν πώς να αναζητούν τροφή, πώς να πολλαπλασιάζονται κι εκεί τελειώνουν. Επαναλαμβάνουν αυτό το μοτίβο σταθερά μέχρι την ώρα του θανάτου τους.
Όμως ο μικρός Ιωνάθαν Λίβινγκστον ήθελε να εξερευνήσει τα όριά του στην τέχνη της πτήσης και στην τέχνη της ζωής. Και κάποια μέρα, όταν πέταξε έτσι που κανείς γλάρος δεν είχε κατορθώσει μέχρι τότε, η κοινότητα εξεγέρθηκε. Το θράσος του ήταν ανήκουστο.
«Η ζωή», είπαν, «είναι το άγνωστο κι αυτό που παραμένει άγνωστο – ένα μόνο είναι γνωστό: ερχόμαστε στον κόσμο τούτο για να τρώμε κα για να παραμείνουμε ζωντανοί όσο μπορούμε περισσότερο». Αυτό αποφάνθηκε το Συμβούλιο των Γλάρων και εξόρισε τον θρασύ ονειροπόλο.
Εξόριστος από τον ένα κόσμο ο μικρός γλάρος βρέθηκε ανάμεσα στα λιγοστά αδέλφια ενός άλλου κόσμου, που πριν από αυτόν είχαν εξερευνήσει της τέχνη της πτήσης και είχαν απομακρυνθεί από το πατρικό τους κοπάδι.
Όλοι τους είχαν επικεντρωθεί στο να βελτιώνουν την τέχνη τους, αναζητώντας την τελειότητα. Όπως είπε στον μικρό Ιωνάθαν ο γέροντας Τσιάνγκ, όσοι εγκαταλείπουν τα ταξίδια για χάρη της τελειότητας πηγαίνουν παντού, στη στιγμή. Όμως όσοι περιφρονούν την τελειότητα για χάρη του ταξιδιού πηγαίνουν… πουθενά, με καθυστέρηση: «Θυμήσου, Ιωνάθαν, ο παράδεισος δεν είναι ένας τόπος ή ένας χρόνος, γιατί ο τόπος και ο χρόνος είναι πράγματα δίχως κανένα νόημα. Ο παράδεισος είναι…»
Έτσι ο Ιωνάθαν έμαθε πως η πραγματική φύση έχει την τελειότητα ενός άγραφου αριθμού παντού και ταυτόχρονα έξω από χώρο και χρόνο, έξω και πέρα από κάθε πίστη και θεωρία.
Και όταν έμαθε να πετά σε όλη την περιφέρεια του χρόνου καταλαβαίνοντας την τέλεια αόρατη αρχή όλης της ζωής, ο Τσιάνγκ εξαγνίστηκε αφήνοντας ως τελευταίο παράγγελμα: «Μην πάψεις να δουλεύεις πάνω στην αγάπη».
Έτσι, ο γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγκστον επέστρεψε στο πατρικό του κοπάδι, απ’ όπου τον είχαν εξορίσει, επιθυμώντας να τους βοηθήσει να μάθουν να βλέπουν πέρα από τους περιορισμούς της καθημερινότητας.
Εκείνοι τον θεοποίησαν ονομάζοντάς τον «Γιο του Μεγάλου Γλάρου», ενώ κάποιοι είπαν πως ήταν ο διάβολος ο ίδιος. Ο Ιωνάθαν ξεκίνησε εκπαιδεύοντας έναν μικρό απόβλητο, τον Φλέτσερ.
«Θέλεις να πεις πως μπορώ να πετάξω;» αναρωτήθηκε ο μικρός γλάρος. «Λέω πως είσαι ελεύθερος», του απάντησε ο Ιωνάθαν και ο μικρός ανακάλυψε την τέχνη της πτήσης που έκρυβε μέσα του.
«Καημένε Φλετς», του είπε λίγο πριν εξαφανιστεί ο Ιωνάθαν, «μην πιστεύεις ό,τι λένε τα μάτια σου. Δείχνουν μόνο τους περιορισμούς. Να κοιτάζεις την κατανόησή σου, να ανακαλύπτεις ό,τι ήδη γνωρίζεις, και θα δεις πώς πρέπει να πετάς». Και μετά χάθηκε.
Και ο Φλετς, μένοντας μόνος ανάμεσα στους μικρούς γλάρους που τον κοιτούσαν στα μάτια λαχταρώντας να διδαχτούν κι εκείνοι την τέχνη της πτήσης, ξεκίνησε λέγοντας:
«Πρώτα απ’ όλα πρέπει να καταλάβετε πως ένας γλάρος είναι μία απεριόριστη ιδέα της λευτεριάς, ένα ομοίωμα του Μεγάλου Γλάρου, κι όλο σας το σώμα, από την άκρη της μιας φτερούγας σας στην άλλη, δεν είναι παρά η ίδια σας η σκέψη».
Αυτή με λίγα λόγια είναι η ιστορία του μικρού γλάρου Iωνάθαν, τουλάχιστον όπως τη θυμάμαι.
Ο Ιωνάθαν ξεχωρίζει από το κοπάδι όχι χάρη στην εξυπνάδα του ή κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο, αλλά χάρη στο θράσος του. Το θράσος ήταν που έκανε και τους προγόνους μας να δημιουργήσουν τη θαυμαστή ιστορία τους. Θράσος για να αμφισβητήσουν την καθιερωμένη σκέψη και να γεννήσουν τη φιλοσοφία, θράσος για να αμφισβητήσουν την ανωτερότητα των θεών, θράσος να μην υποχωρούν μπροστά σε καμία πρόκληση, κι ας ήταν μυριάδες οι Πέρσες στις Θερμοπύλες.
Θράσος χρειάστηκε και στην ιστορία της Αναζήτησης για να σηκώσει το χέρι του ο εκλεκτός και να πάρει το Γκράαλ. Και άλλοι το είχαν αντικρίσει, αλλά κανείς δεν τολμούσε να το αγγίξει. Το άρπαξε ο θαρραλέος και έκανε την αρχή στον ατέλειωτο κύκλο της Αναζήτησης.
Και μετά περνάς στο επόμενο στάδιο; Δεκτός ανάμεσα στους λίγους, νομίζεις ότι έχεις βρεις τον τελικό δρόμο; Όχι φίλε μου, γιατί κι αυτοί ζουν τη δική τους πλάνη. Γιατί παθιάζεσαι τόσο με το μονοπάτι που επέλεξες να ακολουθήσεις, αφού στην πραγματικότητα δεν ξέρεις πού πηγαίνεις;
Η πορεία η ίδια είναι ο σκοπός, η συνειδητή πορεία προς την ονειρική Ιθάκη. Όπως διδάσκεται και ο Ιωνάθαν, η πορεία «έξω από χώρο και χρόνο, έξω και πέρα από κάθε πίστη και θεωρία».
