Ο «πρίγκιπας» των χριστιανών μαρτύρων. Ο Άγιος που λατρεύεται από Κόπτες, Αρμένιους, Έλληνες και Τούρκους. Ο πιο γνωστός και περιζήτητος Άγιος και εντούτοις σήμερα πολύ λίγα είναι αυτά που γνωρίζουμε για τον Άγιο Γεώργιο, μια από τις μορφές που μοιάζει να συνδέει συχνά διαφορετικές μεταξύ τους παραδόσεις μέσα στο χρόνο.
Ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι δεν υπήρξε πραγματικά, αλλά ότι στο πρόσωπό του συνεχίζουν να ζουν –εκχριστιανισμένοι πια– μυθικοί ήρωες της αρχαίας Ελλάδας. Οι περισσότεροι όμως τον θεωρούν πραγματικό πρόσωπο. Κάποιοι πιστεύουν ότι ήταν θύμα των διωγμών του αυτοκράτορα Διοκλητιανού, που τον αποκεφάλισε το 303 ή στη Νικομήδεια της Τουρκίας, ή στη Λύδδα της Παλαιστίνης. Ενώ κατά άλλους, καταδικάστηκε το 263 σε θάνατο από τον Πέρση βασιλιά Δαδιανό.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα ιστορικά στοιχεία ο Γεώργιος ανατράφηκε σαν στρατιώτης και έφτασε μάλιστα να είναι επικεφαλής ενός σώματος 5.000 οπλιτών. Όταν πήγε στην Τύρο και άκουσε για τις διώξεις των Χριστιανών από τον Δαδιανό, αυτοανακηρύχτηκε «βασιλιάς» τους.
Ο λόγος του απέναντι στον Πέρση βασιλιά ήταν πύρινος και καταλυτικός. Αποκάλεσε τους θεούς του κουφούς, είδωλα και διαβόλους. Ο Δαδιανός τότε διέταξε να θανατωθεί. Τα μαρτύριά του ήταν φρικτά (...) Βλέποντας τη θαυμαστή αντοχή του, έκπληκτος ο Δαδιανός τού πρότεινε να τον πάρει υπό την προστασία του και να του δώσει το μισό του βασίλειο, με τον όρο να δεχθεί να θυσιάσει στον Απόλλωνα. Ο Γεώργιος πήγε πράγματι στο μνημείο του Απόλλωνα, όμως αντί να θυσιάσει, έσπασε όλα τα είδωλα που βρίσκονταν εκεί, για να αποδείξει ότι ο Απόλλωνας ήταν ένας ανίσχυρος «θεός». Ο Δαδιανός μετά από όλα αυτά, τον αποκεφάλισε.
Η φήμη και ο σεβασμός για τον Άγιο Γεώργιο γρήγορα εξαπλώθηκαν στη Φοινίκη, την Παλαιστίνη και την Ανατολή και έγινε γνωστός ως Πολεμιστής του Θεού, Ιππότης του Χριστού και, κυρίως, Πρίγκιπας των Μαρτύρων.
Η ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΑΡΧΕΓΟΝΗΣ ΠΑΛΗΣ
Στην Ελλάδα ο Άγιος Γεώργιος τιμάται ιδιαίτερα ως ανώτερος μάρτυρας. Μολονότι προερχόταν από την Ανατολή, γύρω στον 5ο αιώνα είχε γίνει ήδη γνωστός και η λατρεία του είχε εξαπλωθεί στη δυτική Ευρώπη κι αργότερα στην Αγγλία. Συχνά αναφέρονταν εμφανίσεις του μέσα από οράματα, κατά τη διάρκεια των σταυροφοριών.
Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, ο Άγιος Γεώργιος να γίνει το σύμβολο της νίκης στη μάχη. Εκείνη την εποχή λοιπόν, έγινε μια μετατόπιση της έμφασης από την αγιότητα στον στρατιωτικό χαρακτήρα του Αγίου. Παράλληλα, εμφανίστηκαν πολλοί θρύλοι γύρω από τη δράση του. Ένας από τους πιο γνωστούς, που πρωτοεμφανίστηκε τον 13ο αιώνα, τον παρουσιάζει σαν φονιά του δράκου, ενώ συχνά στις σχετικές απεικονίσεις εμφανίζεται και μια πριγκίπισσα.
Αν καταδυθούμε στο μύθο αυτό, θα ανακαλύψουμε άγνωστες διαστάσεις του, γεμάτες από αρχέγονα σύμβολα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Άγιος Γεώργιος, η πριγκίπισσα και ο δράκος εκφράζουν μεταφορικά την εμπειρία της εσωτερικής μεταμόρφωσης, συμβολίζοντας όψεις του εαυτού.
Το όνομα του Αγίου σημαίνει αυτός που εργάζεται στη Γη, ο γεωργός, αυτός που οργώνει τη Γη. Ο Άγιος συμβολίζει την Αρσενική ή Ενεργητική Δύναμη στην εσωτερική εξελικτική πορεία. Η πριγκίπισσα εκπροσωπεί τη Θηλυκή ή Παθητική Δύναμη και ο δράκος την ψεύτικη προσωπικότητα που πρέπει να «πεθάνει» για να εκδηλωθεί η πραγματική φύση του ανθρώπου.
Στην ιστορία, ο Άγιος και η πριγκίπισσα είναι έτοιμοι να πεθάνουν. Η ενεργητική δύναμη –«ο πολεμιστής του Θεού», «ο Ιππότης του Χριστού»– δρα συνεχώς με τη βοήθεια του σημείου του σταυρού. Αντίθετα, η δεκτική δύναμη, είναι υπάκουη και πρόθυμη να αγκαλιάσει τα πάντα. Βλέπουμε λοιπόν ότι στην ιστορία του φόνου του δράκου υπάρχουν αρχικά δύο δυνάμεις: μία που δρα και πολεμά –κινητική και δυναμική– και μία που δέχεται τα πάντα, υπάκουη και ειρηνική.
Ο δράκος αναδύεται από το νερό, γνωστό σύμβολο του υποσυνείδητου σε πολλές εσωτερικές παραδόσεις. Ο Άγιος Γεώργιος εμφανίζεται πάνω στο άλογό του, που αναπαριστά το συναισθηματικό κέντρο του ανθρώπου. Έτσι υπαινίσσεται την κυριαρχία που πρέπει να έχει ο αγωνιστής πάνω στα συναισθήματα, για να μπορέσει να βγει νικητής στη μάχη του.
Κατά μια άλλη εκδοχή, ο Άγιος Γεώργιος είναι εξοπλισμένος με ένα ξίφος – που συμβολίζει την ορθή σκέψη, αρωγό στην αντιμετώπιση του βάρους των συναισθημάτων του. Έτσι αποκτά τις προϋποθέσεις να βρεθεί σ’ εκείνη την κατάσταση, όπου ο κοσμικός χρόνος, συναντά τον άχρονο αιώνιο κόσμο, αυτόν που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε Κόσμο της Μνήμης. Αν και ο Άγιος Γεώργιος υποφέρει στην τρομακτική θέα του δράκου, τον πλησιάζει συνειδητά, χωρίς διάθεση να τον αποφύγει.
Κάποια στιγμή καταφέρνει να πληγώσει το τέρας, αλλά πέφτει στο έδαφος. Ο καθοριστικός παράγοντας, που αλλάζει την εξέλιξη των πραγμάτων, εμφανίζεται όταν η πριγκίπισσα, ακολουθώντας τις οδηγίες του Αγίου Γεωργίου, ρίχνει τη ζώνη της γύρω από το λαιμό του δράκου και τον ακινητοποιεί. Κι αυτή κάνει όμως τον δικό της αγώνα, αφού αντικρίζοντας την τρομερή του μορφή, νιώθει πόνο και αγωνία. Δεν πρέπει να ταυτιστεί με τις αντιδράσεις της αλλά να κυριαρχήσει πάνω στα συναισθήματα που ξυπνούν μέσα της.
Πού αποδίδεται η αδυναμία του δράκου; Ίσως στη χειρονομία της πριγκίπισσας, που και η ίδια εμπλέκεται σε μια διαδικασία μεταμόρφωσης, αφού η παθητικότητά της μετατρέπεται σε ενεργητικότητα. Αν δεν στόχευε σωστά στον λαιμό του, είναι πιθανόν ο δράκος να είχε καταβροχθίσει τη ζώνη, παρασέρνοντας την πριγκίπισσα σε φρικτό τέλος. Γι’ αυτούς τους λόγους, η προσοχή της θα έπρεπε να είναι τεταμένη, ώστε να κατανοήσει πλήρως τι είναι ο δράκος και τι αντιπροσωπεύει. Με άλλα λόγια η πριγκίπισσα πρέπει να έχει Γνώση.
Γενικεύοντας τον μύθο σε ένα διαχρονικό επίπεδο και μέσα στην καθημερινή ζωή, μπορούμε να πούμε ότι πολλές φορές οι εσωτερικοί μας αντίπαλοι (δράκοι), είναι ουσιαστικά η άγνοια και ο φόβος μέσα μας και όχι κάποιοι εξωτερικοί, αντικειμενικοί εχθροί. Αν τους δούμε έτσι, τότε οι ενέργειές μας για να τους αντιμετωπίσουμε, θα προέρχονται από μια κατάσταση σιγουριάς, γαλήνης και πνευματικότητας.
Η νίκη λοιπόν κατορθώνεται μέσα από μια αρμονική συνεργασία του Αγίου Γεωργίου και της πριγκίπισσας, δηλαδή της ενεργητικής και της παθητικής δύναμης. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια «νίκη» του Ανώτερου Εαυτού ενάντια στην κυριαρχία του ψεύτικου «Εγώ».
(Το κείμενο είναι απόσπασμα από το ομώνυμο κεφάλαιο, από το βιβλίο ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ των εκδόσεων Αρχέτυπο
